PEKSANGA 3

 PEKSANGA 3

Sbk Pachuau 

     Office ka thlena min lo nghaktu hmel ka hmuh chuan ka insehruh nghal țeuh a, tun dinhmunah chuan ka mihring hmuh châk loh ber a ni rih tlat! Țha taka inlêng lo dawnsawn erawh ka hna pêng pakhat a nih miau avangin tui lo ru tak chungin ka bia a. 

     "Ka lo kal hmasak pawhin ka sawi tawh kha! Ka inhnamhnawihna tel miah lo thilah dawtin min puh a, tuna kan ukil rawih hian ka duhthu a sam lo, nangmah ngei hian min dinsak la ka duh a ni," sualna rêng nei lo niawm takin a ti leh hlarh hlarh a. 

     "Case dang kallai ka nei nual a, a dang lak belh thei ka ni rih tlat lo. Kei aia țha an tam alawm, midang lo be mai ta che," ka theih anga damin ka chhang a. 

     "Midang ka duh lo, nang tluka țha tumah an awm lo. Min dinsak la, sum lam chu i duh zah zah a ni mai."

     Sum chelek chi, a tana țha turah chuan tu pawh suma lei tum mi a nih hmel! Eng zata tam pawhin min thlem mah se dinsak ka tum lo bur thung.

     "Ka thei tawh tlat lo a ni, min hrethiam mai teh. Ka..."

     "Ngawi teh! Nang hi hman zana Sangpuii ruala lo kal kha i ni em?" ka țawnglai pawt chatin a rawn ti deuh hluai a, țawngkaa chhang lovin ka lo bu nghat ringawt. 

     "Chu lehnghal, kan Rinzuali țhian i nihna vang tal pawhin min dinsak hram teh khai! Rinzuali pawh chuan engah nge maw in inhria tih te chu a lo sawi loh ni!" tiin a phûl zui bawrh bawrh a, Azuali țhian ka nih lohzia hria se chutiang chuan a țawng hauh lo ang le!

     Engtin tin emaw kan inhnial fthla thei hram a, lungawi lo zeta a chhuah hnu chuan ka phone banin Sangpuii ka call nghal a.

    "Aw, u Peksang..."

     "A la awm em?" Ka ti nghal tâwng a.

     "Awm e. Zanin pawh hetah a riak ang," a rawn tih chuan ka thaw a lo veng ru ve huai mai.

     Zan lamah kal chhuahna tur pawimawh ka neih avangin leng hman dawnin ka inhre lo a, haw lama tlawh kual leh tum rilrua ka awm laiin ka nu'n min lo bia-in haw hma turin min rawn chah leh ta bawk si nen rilrua vei nei run chungin ka inkhalh haw a.

     In ka thlen rualin ka nu chuan min lo chiau-au vat a, ka room lama min zui tàk zelah chuan mak ti deuh takin ka en a, ani chuan ngawi renga ka bana vuan chungin ka room-ah min luhpui a, room kawngkhar a khar zui khap bawk.

     Ka study table bula chair ka hunah chuan a țhu thla hnak a, lungngaih hmel tak min melh vang vang hnu chuan a kut phar chhuakin ka kutah a rawn vuan a, a khur deuh chu ka lo hre vat a.

    "Ka nu, thil țha lo thleng a awm em ni?" a kut lo vawn let ve pahin ka zawt a.

     "Kan nunah hian thu kan nei lo êm a, min siamtu duh dan leh a remruatna ang ang pawm thiam hi kan tan a țha ber a nia," nui hmel pu chunga sawi tum a ni naa a hlawhchham tih ka hmu thiam mai a.

     "Vawiin khan i pa result chu kan va hre chiang ta a," a aw chu a zawi kher mai. Kan inhnaih hle chung pawhin ka hre pha chang chang a ni.

     "Chuan?"

     "A țha lo! A țha lo takzet a ni!"

     A hmai hupin a kun nghal daih a.

     Hun eng emaw chen kal ta atang khan ka pa hian a thil ei apiang a helh a, a hak fo mai bawk a. Ka nu ngaih țha lo chuan inentir turin a nawr a, ka pa lahin a lo duh lo nasa mai si; eng emaw chen chu inentir lovin an han awm ren rawn a, a rei tàk deuh hnu chuan ka pa pawhin hrehawm a ti ve ta ngang a niang, an inentir ta nge nge a. Vawiin hi an vawithum kalna chiah a ni nghe nghe. 

     Kun hniamin ka nu indawm khur ngawt ngawt chu ka kuah a, min hringtu ni lo mah se a hrinte ang maia hmangaih taka min enkawltu, tun dinhmun ka thlen theihna atana min fuihtu leh min nawr kaltu ber a ni. Ka tan chuan hringtunu nen an danglam lo a, lungngai leh hrehawma ka awm phal ngai hauh lo tur ka nu chu a nat ka phal ngai bik lo ang.

     "Han sawi chiang la," a dara chul hauh hauh paha ka tih chuan insut hraihin a hmai hupna kut a la thla a, a lu chu rawn thle pheiin ka darah a nghat a.

      "A cancer a ni! I pa-in cancer natna a nei a nih chu!"

     "A chiang em?"

     Ka beisei loh leh rin lawk loh lam daih a nih avangin ka mak tihna chu ka thup zo lo. Ka naupanlai ațang tawha hrisel țha tak mai ka ni a, natna lam hi ka hre ve meuh lo. Cancer chu enkawl dam har tak natna a ni tih ka hria a, thihpui pawh an awm nual tih ka hre ve a ni mai a, a bak hriat thui vak ka nei lem lo. Kan chhungkaw zinga miin chutiang natna chu kan nei ang tih rin ngaihna pawh ka hre pha lo a, a bikin ka pa chunga thleng tur atan phei chuan ka dah chhin ngai hauh lo.

     "Chiang e, kan kal hmasak ber atang khan Doctor chuan a ringhlel nghal daih tawh a, tih sual palh a awm lohna'n en pawh a en lutuk khawp mai. Bawiha, kei chu ka mang a ang êm mai! I pa hian rei min dampui lovang tih ka hlau a, ka mittui ka dang seng lo. A bulah pawh ka awm țha duh vak lo, a hmel ka hmuhin ka lung a chhe zual zel si a, a hriata zuau tak anga awm ka duh si lo, ka thaw hi a pik hluah hluah mai a ni."

     Kei tal ka inti pachang a nih loh chuan ka naute lah an la puitling lutuk si lo, ka nu ber hetiang a nih phei chuan ka mawhphurhna  țha taka ka hlen a ngai dawn a ni.

    "Amah a la harh țha a, tun ațanga țha taka kan inenkawl chuan a dam leh thei maithei asin! Bei ti dawng lutuk lo ila, a hmuhah phei chuan rilru hah tak anga awm loh a țha ber ang. Amah pawh rilru zangkhai taka a awm reng a pawimawh dawn a, rilru haha a awm lohna turin a hmuhah hlim hmel put hram a ngai ang," ka tih chuan ka nu pawh chuan a pawm hmel hle.

     Kan chhungkaw boruakin a zir loh êm avang chuan zana thil pawimawha chhuahna tur ka neihah pawh chhuak ta lo chuan inah ka awm a, ka nite(Ka pa farnu) leh ka pute(ka nu nu leh pate) an lo leng a, ka ute nupa an lo phei bawk. Ka pa pawh amahah harsatna dang êm êm a la awm lo bawk nen hlim takin a lo kawm hlawm a. Ka nu pawhin a rilru chhungril manganna thupin țha takin a lo chiau-au thei a, hmeichhe fel leh chak tak a nihna a lang leh ta ti ila kan sawi sual awm lo e.

     Ka khuma ka mut hnu chuan ka phone chu la-in whatsapp-ah ka lut a, zanin committee pawimawh ka kal tàk lohnaa an thu rel, group-a an rawn post te chu ka en thuak thuak a, chumi hnuah Azuali biak tumin a number ka hmet chhuak a, call leh ta lo chuan message ka thawn ta zawk a.

     "I țha êm?"

     A online reng naa ka message chu a chhiar nghal mai lo. Eng emaw chen ka nghah hnuah pawh a chhiar tàk mai  loh avang chuan ka phone chu dahin lehkhabu ka chhiarsan ta daih a.

     Ka message tone rawn ri kauh kauh chu ka hre naa pawimawh a awm ka rin loh avangin ka ngaihsak lem lo. American dan hremi, Louis Nizer lehkhabu ziah 'My life in court' tih bu ka chhiar a, ka inchhiar tui lehpek hle. He lehkhabu hi ka nu-in ka kum 34 pianchamah min pe a, ka lo chhiar châk êm êm a ni bawk a, ka lawm viau a ni. 

     Zan a rei deuh tawh avang chuan ka lehkhabu chhiar lai chu dahin muthilh tumin ka mit ka chhing vang vang a, ka mitthlaa hmeichhe hmel lo lang reng mai chu a chiang tawlh tawlh mai a ni. 

     Ka phone ka en chuan Azuali message a lo awm ve vâ a, a tawi țha tek tawk viau. 

      "Ka țha." 

     Ka lung a awi tho mai. Chhanna ka beisei hauh lo naa min chhang lo ta se ka vui ru viau si ang. Sangpuii bula a awm avangin ka ngaih a lo țha ve êm êm tawp a, an in kha chu a tan him lo riauvin ka hre tlat a ni. 

*****

     Ka office bang chu Sangpuiite in lamah  ka haw kual a, chokaah ka u leh Azuali chu eirawng bawl pahin an lo titi dun mawlh mawlh a, ka hmel a hmuh rualin ka u chuan ka pa a tho nuam em tih min zawt nghal thuai a. 

     "A tho nuam a niang, walk tur pawhin a chhuah peih kha," ti liam puatin Azuali che vel chu ka en pah reng a. 

     "Ka nu mawlh mai saw a ni! Nizante kha inthup a tum viau naa a hlim hlawl lo a ni tih ka hre ran mai si a, ka ngaihtuah êm mai!" ka u'n a tih leh chuan pawmpui takin ka lo bu nghat a.

     "I mu țha thei maw?" Azuali lam pen hnaiin ka zawt a.

     "Umm... Mu țha thei e. Ka mu tui khawp mai."

     Ka beisei aia min chhan țhat phian chu!

     "La awm ve se ka tih nen vawiin chu an in lama min hawsan a tum tlat mai. Kan khawhar tehreng nen ka nute lo haw hma chu hetah awm rih mai se ka lo tia, ka sawm hlawhchham der a," ka u-in a lo ti a.

     "Nula apumpa hmun danga riah chhuah reng te chu a mawi dawn lo êm a, remchangah ka rawn lêng reng thei tho alawm," Azuali'n a lo ti thung.

     "U Mahlu, tih tur dang a awm tawh rih loh chuan phone hman lawk ka duh a, room lamah ka pheisan dawn che aw?" a tih zawm zat a.

     "Mama, kei chu ka ngaih a țha thei lo rêng rêng. Azuali hian a nu leh a nu fa bik, tlangval awm țha duh lo zet kut saw a tuar zauh zauh niin an sawi tlat a nia! Haw lovin hetah awm rih se ka ti tak tak. Tuna a hliam pawh hi a sawi țha duh vak lo naa a chhungte vang a nih ka ring tlat! Heta awm tura chelh dan han ngaihtuah ve teh, " Azuali kal veleh ka u chuan a ti a.

    "A chhungte'n kut an thlak țhin ngei tih chu i chiang em?"

     "Chiangah ka inngai. Ka țhu hriatna te an rinawm tlat! Tun lo pawh hi mi hrang hrang hnen ațangin kan hre zauh zauh tawh țhin a, amah kan zawh lahin a sawi duh ngai si lo. Țum khat erawh a rilru pik tawngkhawngin Sangpuii bulah a lo sawi chhuak a, chu bak chu zawh leh ngial pawhin eng mah a sawi duh tlat lo."

    "A haw rih loh a ngai a nih chu. A hliam an lo tih nat belhsak hreh hauh dawn lo a, a riah bo vang pawh hian an kut a tuar leh lovang tih a sawi theih loh," ka ti nghat a, a nuhrawn hmel ka mitthlaah a rawn lang nghal zat bawk.

     Sangpuii room-ah ka lut phei ve a, Sangpuii chauh a lo awm avangin mitmeiin Azuali awmna ka zawt a, bathroom lam a melh zauh danah chutah chuan a awm tih ka hre thiam mai a. Titipui lawk ka duh thu ka sawi chuan hrethiam takin room atang chuan min chhuahsan a, keimahin ka awm ta ran a. 

     Bathroom kawngkhar a ri rak a, a rawn chhuak hmel chu ngun zetin ka lo en a. A mit sen danah thup tum viau mah se a țap tih ka hmu thei. Pan hnaiin a bul chetah ka ding a, a tawlh sawn tur chu dangin ka kuah nghal hmiah bawk. 

     "Eng thil nge..." 

     "Shhhh... Hetia kuah che hi ka châkna a rei tawh!" 

     "I va'n zakthei lo ta..." 

      "Nia, ka zakthei lo. I duh dan danin min lo ngai la, ka kuah dawn tho che. Chuan, ka fawp leh dawn bawk che a nia." 

       "Heyyyy, hetianga awm tur hian ka engmah i ni lo, min thlah vat teh!" 

       "Hetianga awm tur hian nihna neih a ngai a nih chuan i bialpa ka ni. Min hnar tum mah la i thei chuang lo ang." 

     "I zak lo..." 

     "Nia..." 

     "Ka bialpa pawh i ni lo." 

     A biangah ka fawp zauh a, a lo thle sawn vat a. 

     "I bialpa ka ni lo maw?" 

     "Aw, ni lo." 

     A tukkhumah dawm betin bathroom kawngkhar ah ka nek bet a, a hmuiah tak ka fawhsak a.

      "Tikhan i bialpa ka la ni lo maw?" 

      "Ni lo." 

      A hma aia uar leh dam zawkin ka fawp leh a, a tan țan ngaihna a awm loh vang nge a dawh tawp a. Ka fawp lui zel a, a hmui rawn che deuh chu hria-in ka fawp uar sauh a. Ka beisei loh lutuka min fawh let tàkah chuan phei chuan ka duhthawh kher mai. 

     Kan inthlah meuh chuan kan thaw dun hlawp hlawp a, kan lung phû chu a inthum rawn ni berin a hriat bawk. A khabeah dawm kangin hnai lutukah ka en a. 

     "Ti khan ka bialnu i ni tawh em?" 

     "Ih... Hetiang ringawt..." 

     "Ringawt a awm lo. Ka hmuh tirh ațangin ka duh tawh che. Min hnar tum viau mah la i mitmengah min duhna ka hmu thei bawk. Chuvangin, tun ațang chuan ka bialnu i ni. Ka thu i awih ngei a ngai bawk ang." 

     "I zak lo..." 

     "Engah chuan maw?" 

     "Thu neih tum nghal ngawt!" 

     "A țul alawm."

     "Eng nge a țulna?" 

     "I la hre mai ang." 

      Khumah ka țhutpui a, ka kuahna ka la thlah phal lo. Țang deuh țunga a awm chu inthlahdul turin ka hrilh a, ka awm nghenga kuah betin a chhipah ka khabe ka nghat a, a awm zel dan tur ka sawipui a. Min hnial sateh naa a hliam dam fel hma chu an ina haw ka phal lo bur mai a ni. 

     "Tuna ka haw loh chuan an thinur zual ting a ni mai. Ka haw vat hi a țha zawk." 

     "An khawih tawh dawn lo ngei che a ni tih ka chian hunah chauh i haw ang. Hetah i awm rih ang a, i mamawh chu ka ute'n an ngaihtuah hreh dawn lo. Inthlahrunna tur a awm lo a, i țhiannu chenna in a ni a, ka u a awm bawk. I țhiannu te chhungkua hi misual an awm lo, hahdam takin i awm thei ang. "

    "Midang ti buai tur ringawta lo awm ve te chu a!" 

     "Tih buai i tum kher a ang riau," nui chunga ka tih chuan min nghawk deuh sak a. 

     "Inah ka haw dawn lo a nih rau rau chuan ka Nutei te ka pan zawk mai ang. Hetah ka awm hreh tihna ni lovin kan chhungkaw buaina avanga midang chhungkua tih buai tel ve kher chu ka duh lo."

     "I hriat ngai loh pawh an ni hleinem. Hetah i awm duh lo a nih chuan kan inah ka hruai haw ang che. Ka nuten mo hmel hmuh an châk tawh tho a," ka tih chuan phawk zetin min en a, ka nui hmel a hmuh chuan hahdam huai hmel a pu leh nghal zat a.

     "Engtin nge ka chhungte min khawihna a ni tih i hriat?" hre chhuak thut ni awm takin a rawn ti hluai a.

     "Eng mah i sawi duh si lo a, mi ka zawt kual vak alawm."

      "Eng a! Mi i zawt kual maw!"

      A hlauthawng lutuk hmel chuan ka nuih a ti za kher mai. Ka nui a hmuh chuan rum zetin min melh a, a lan duhawmzia chu a inhre lehpek hauh lo ang! 

      "Tak takin tu emaw rintlak deuh pakhatin min hrilh alawm. Tun ațang chuan ka lakah eng mah zep nei tawh lo la, i chunga thleng apiang min hrilh zel tawh ang che. An tih sual i zeppui zel kha awmzia a awm lo."

     Ka țawng tawplam chu a chang mah mah maithei a ni. A tira țanga ka lo duh êm êm leh heti taka ka hmeichhe vei awmchhun hian misual kut a tawrh reng hi ka phal lo a, ka theih ang chen chen ven pawh ka tum bawk. 

     Ka kuahna ațanga tal chhuakin a tho thut a, ka hmaa dingin chiang kel kawl tak mai chuan min melh a. 

     "A ni thei lo. Hetiang hian kan awm thei lo ang. Kan dinhmun a inthlau lutuk! Kan inkar a zau lutuk a, inkawp thei kan ni lo. Nang hian keimah ang ni lo, hmeichhe dang țha tak i phû. Kei chu ngaihzawng nei ve tlak pawh ka ni lo, mipangngai ka ni ve lo," a thusawi tawp lamah chuan a hnuk a ulh deuh tih a hriat a, min en tawh lovin a kun daih bawk. 

     Tho chhuak ve-in ka kuah a, inlak hran a tum chuan nghet lehzualin ka kuah bet tlat a. 

    "Nang leh kei kan nih chhung chuan kan inkawp thei, chhuanlam eng mah a awm tur a ni lo. I chunga thil thleng apiang zep nei lovin min hrilh zel tur a ni tih kha theihnghilh lo la a ni mai." 

     Room kawngkhar kik ri-ah chuan inlak hran tumin a tal leh a, ka la kuah bet lui tlat si, room-a ka u lo lut a hmuh chuan zak tih hriat takin a kun daih a. 

    "Azual, i nute chu heta i awm rih tur thu ka hrilh tawh kha aw. Rilru hahdam deuhin awm la, venthawn tur eng mah a awm lo a nia. I chal țhuina pawh dressing ti tura damdawi in lam pan ngai lovin kan țhenawma nurse ka be tawh a, a tihsak theih dawn che kha aw," ka u chuan a rawn ti nghal bawrh bawrh bawrh a. 

    "Hetia awm ve ringawt..." 

    "I awm ve ringawt dawn hleinem. Bawihtea min awmsak țhin ang a, keiin duhtawkin chetna hun ka nei thei dawn e ka lo tia. Kan nula hi a la awm rei lo deuh bawk nen chet a la thiam vak lo a, naute lah hian a duh mang hauh lo lehnghal. I awm ve tur hi ka lawm mah nak alaia!" Ka u chuan a lo ti sawk sawk a, Azuali tan hnial ngaihna a vang ta viau mai. 

     Ka u a chhuak a, kei pawh chu haw turin ka intintuah ve nghal a. 

    "I pa a cancer tih ka lo hria a, pawi ka tihpui lutuk che u a nia aw! Enkawl dam leh theih chi a ni ang em?" 

     "Ka hre bik lo le. A lo la nasa hman lo hlauh a, a chunglam ni lovin hnuailam a lo ni lehzel a, kan vannei ti mai ang. Doctor khan zai dam theih a inbeisei khawp mai." 

     (Chaw kawng cancer hi a tlangpuiin hmun thumah țhen a ni a - a chung(upper third), a laihawl(middle third) leh a hnuai(lower third, pumpui nena inzawmna) te an ni. A laihawl leh hnuai lam hi an zai țhin a, a chung lam erawh an zai ngai lo thung.  -Sbk) 

,